كيمەپ (قازاقستان مەنەدجمەنت، ەكونوميكا جانە بولجاۋ ۋنيۆەرسيتەتى) ۋنيۆەرسيتەتى تۋرالى قىسقاشا مالىمەت
قۇرىلۋى
كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتى ورتالىق ازياداعى سولتۇستىك امەريكاندىق ۇلگىدەگى اسا ءىرى جوعارى وقۋ ورنى بولىپ تابىلادى. ول 1992 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ جارلىعىمەن قازاقستاننىڭ اسا ءىرى قالاسى الماتىنىڭ ورتالىعىندا زاماناۋي ۇلگىدەگى اۋماقتا ورنالاسقان كوپ ۇلتتى جانە مادەني جاعىنان الۋان ءتۇرلى ستۋدەنتتەر كونتينگەنتىنىڭ قاجەتى ءۇشىن تاۋەلسىز، كوممەرتسيالىق ەمەس وقۋ ورنى رەتىندە قۇرىلعان.
پروفەسسور-وقىتۋشىلار قۇرامى
ۋنيۆەرسيتەتتىڭ 167 وقىتۋشىسىنىڭ ىشىندە 61 وقىتۋشى باتىستىق ۇلگىدەگى دوكتورلىق دارەجەگە يە بولعان. جوو-دا اقش، ۇلىبريتانيا، كانادا، يتاليا جانە رەسەيدى قوسا العاندا 20 ءار ءتۇرلى ەلدىڭ وكىلدەرى ساباق بەرەدى.
باعدارلامالار، فاكۋلتەتتەر جانە العاندا وقۋ ورنىنىڭ جالپى قۇرىلىمى
ۋنيۆەرسيتەت اعىلشىن تىلىندە 17 ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىن ۇسىنادى. اتاپ ايتساق، ەسەپ جانە اۋديت، قارجى، مەنەدجمەنت، ماركەتينگ، قۇقىقتانۋ، ەكونوميكا، حالىقارالىق قاتىناستار، مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى باسقارۋ، جۋرناليستيكا سالالارىنان 9 جوعارى ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى، سونداي-اق ىسكەرلىك اكىمشىلدىك، حالىقارالىق قاتىناستار، مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى باسقارۋ، حالىقارالىق جۋرناليستيكا، ەكونوميكا، حالىقارالىق قۇقىق، شەتەل تىلدەرى سالالارىنان 7 ماگيستراتۋرا باعدارلاماسى. سونىمەن قاتار جوعارى وقۋ ورنى باسقارۋشى كادرلارعا ارنالعان ىسكەرلىك اكىمشىلدىك ماگيستراتۋرا باعدارلاماسىن جانە سەرتيفيكاتتاۋ باعدارلاماسى مەن قىسقا مەرزىمدى كاسىبي كۋرستاردىڭ كەڭ اۋقىمىن ۇسىنادى.
ۋنيۆەرسيتەتتە 4 اكادەميالىق ءبولىم بار:
بەنگ اتىنداعى بيزنەس فاكۋلتەتى (باسقارۋشى كادرلارعا ارنالعان ءبىلىم بەرۋ ورتالىعىن قوسا العاندا)
الەۋمەتتىك عىلىمدار فاكۋلتەتى
قۇقىق مەكتەبى
تىلدەر ورتالىعى
كىتاپحانا قورى
كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتىندە ت م د ەلدەرىندەگى اسا ءىرى اعىلشىن ءتىلدى كىتاپحانا بار، ونىڭ سانى 102000 تومنان اسادى: شامامەن 74800 توم-اعىلشىن تىلىندە، قالعاندارى-قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە. نەگىزگى قوردا جوعارى وقۋ ورنىندا وقىتىلاتىن بارلىق اكادەميالىق سالالار (بيزنەس، الەۋمەتتىك عىلىمدار، قۇقىقتانۋ، تىلدەر) جانە ءبىرقاتار جالپى ءبىلىم بەرۋ پاندەرى بويىنشا ماتەريالدار بار. قوردا وقىتۋشىلار بەلگىلەگەن پاندەر بويىنشا مىندەتتى ماتەريالدار دا بار. بۇدان باسقا، كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ كىتاپحاناسىندا سىرتقى اقپارات كوزدەرىنە قولجەتىمدى بولاتىن ەلەكتروندىق جانە مۋلتيمەديالىق رەسۋرستار دا جەتكىلىكتى، ولاردىڭ كوپشىلىگىن قازاقستاننىڭ باسقا كىتاپحانالارىنان كەزىكتىرە المايسىزدار.
رەيتينگتەر جانە اككرەديتاتسيا
ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋدەگى قازاقستاندىق تاۋەلسىز اگەنتتىگى كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتىن گۋمانيتارلىق-ەكونوميكالىق جوو كاتەگورياسى بويىنشا ەلىمىزدەگى ەڭ ۇزدىك وقۋ ورنى دەپ تانىدى.
كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى ۇلتتىق جانە حالىقارالىق رەيتينگتەردە جوعارى باعالانادى. ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ اكادەميالىق موبيلدىلىك جانە بولون پروتسەسى ورتالىعىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ءۇش جوعارى ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى ەلىمىزدە ءبىرىنشى ورىن الدى. 2013 جىلى كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بارلىق جوعارى جانە جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى ساپانى قامتاماسىز ەتۋ جانە اككرەديتتەۋدەگى اۆستريالىق اگەنتتىگىنەن (AQAAا) مامانداندىرىلعان حالىقارالىق اككرەديتاتسيا الدى.
ستۋدەنتتەر
جوعارى وقۋ ورنىنىڭ بارلىق باعدارلامالارىنداعى ستۋدەنتتەردىڭ، ماگيسترانتتار مەن دوكتورانتتاردىڭ جالپى سانى 3000 ادامنان اسادى. ءبىلىم الۋشىلار 28 ەلدەن كەلگەن. اتاپ ايتساق، قازاقستان، رەسەي، قىرعىزستان، وزبەكستان، اقش، ۇلىبريتانيا، گەرمانيا، قىتاي جانە وڭتۇستىك كورەيا.
ستۋدەنتتىك ءومىر
ستۋدەنتتەر كيمەپ ستۋدەنتتەر قاۋىمداستىعىن (كسق) قوسا العاندا 41 ستۋدەنتتىك ۇيىم وتكىزەتىن ساباقتان تىس جۇمىستارعا بەلسەندى تۇردە قاتىسادى.
تۇلەكتەر
كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇلەكتەر سانى 9000 ادامنان اسادى. تۇلەكتەردىڭ 90%-دان استامى جۇمىسقا ورنالاسادى نەمەسە وقۋدى بىتىرگەننەن كەيىن ءۇش ايدىڭ ىشىندە كەلەسى ءبىلىم بەرۋ دەڭگەيىندە وقۋىن جالعاستىرادى. ولاردىڭ ءارقايسىسى ءوزىنىڭ تابىس تاريحىمەن ماقتانا الادى.
كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى وتاندىق جانە حالىقارالىق كومپانيالاردىڭ اراسىندا جوعارى سۇرانىسقا يە. ولاردىڭ ىشىندە سياقتى بەلگىلى جۇمىس بەرۋشىلەر بار.
قارجىلىق كومەك
ءبىلىم الۋشىلارعا ءار ءتۇرلى قارجىلىق قولداۋ كورسەتىلەدى. ماسەلەن، گرانتتار، وقۋ تولەمىنە جەڭىلدىكتەر، ۋنيۆەرسيتەتتە وقۋدى اسسيستەنتتىڭ جۇمىسىمەن قاتار اتقارۋ. سىرتقى دەمەۋشىلەر بەرگەن قارجىمەن ۇيلەسىمدە ستۋدەنتتەردى قولداۋدىڭ جالپى قورى جىلىنا 5 ملن. جۋىق اقش دوللارىن قۇرايدى.
ستۋدەنتتەر الماسۋ باعدارلاماسى
ۋنيۆەرسيتەت ەۋروپا، ازيا جانە سولتۇستىك امەريكانىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىن قوسا العاندا بۇكىل دۇنيە ءجۇزى بويىنشا 100 دەن اسا ارىپتەس جوعارى وقۋ ورنىمەن تىعىز بايلانىستا. ارىپتەس جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ۇشتەن بىرىنە جۋىعى الەمنىڭ 400 ەڭ تاڭداۋلى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەيتينگىسىنە كىرەدى. 13 قوس ديپلوم باعدارلاماسى بار، ونىڭ اياسىندا ستۋدەنتتەر ەكى جوعارى وقۋ ورنىندا كەزەك-كەزەك وقىپ، ارىپتەس جوعارى وقۋ ورنىنان جانە كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتىنەن ەكى ديپلوم الادى. ۋنيۆەرسيتەت مادەني ارتۇرلىلىك، تاجىريبە الماسۋ، ءبىلىم كوكجيەگىن كەڭەيتۋ جانە تۇلەكتەردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋ مۇمكىندىكتەرىن ارتتىراتىن كوزقاراس تۇرعىسىنان ستۋدەنتتىڭ بىلىمدىك تاجىريبەسىن ەلەۋلى تۇردە بايىتاتىن الماسۋ باعدارلاماسىن جوعارى باعالايدى.
كيمەپ پرەزيدەنتىنىڭ ءومىربايانى
چان يان بەنگ 1936 جىلى كورەيادا دۇنيەگە كەلگەن. 1963 جىلى يونسەي ۋنيۆەرسيتەتىن ۇزدىك ءبىتىرىپ، ەكونوميكا سالاسىنان ءوز ءبىلىمىن جالعاستىرۋ ءۇشىن اقش-قا كەلەدى.
د-ر بەنگ ph. D. دارەجەسىن العاننان كەيىن لوس-اندجەلەستەگى كاليفورنيا ۋنيۆەرسيتەتىندە ەكونوميكادان ساباق بەرەدى، 1978 جىلى سان-فرانتسيسكو ۋنيۆەرسيتەتىندە ۋاقىتشا جۇمىس ىستەيدى، ال 1978 جىلدان 1988 جىلعا دەيىن وسى ۋنيۆەرسيتەتتە ازيا جانە تىنىق مۇحيت زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى مىندەتىن اتقارادى. كسرو-داعى ەكونوميكالىق رەفورمالار، كورەيا مەن سولتۇستىك كورەيانىڭ ەكونوميكالىق دامۋى تۋرالى عىلىمي ەڭبەگىن جاريالايدى. 1971 جىلى كولورادو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەكونوميكا كافەدراسىندا جانە 1974 جىلى لوس-اندجەلەستەگى كاليفورنيا ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىتۋشىلاردىڭ اراسىندا ەڭ جوعارى بال العان ول ءوزىنىڭ وقىتۋ ادىستەمەسىنىڭ ناتيجەسىندە تانىمال بولدى.
د-ر بەنگ قازاقستانعا 1990 جىلى كەلىپ، ەكونوميكالىق ساياسات ماسەلەلەرى بويىنشا كەڭەس بەرۋ، قازاقستاندا نارىقتىق رەفورمالار مەن جەكەشەلەندىرۋ جۇمىستارىن ىسكە اسىرۋ بارىسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ توراعالىعىمەن جۇمىس ىستەيتىن ساراپتاۋ كوميسسياسى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى قىزمەتىنە تاعايىندالدى.
كەيىن د-ر بەنگ 1992 جىلى الماتى قالاسىندا پوستكەڭەستىك كەزەڭدەگى قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ قالىپتاسۋىنا جەتەكشىلىك ەتەتىن باسشى پوزيتسيالار ءۇشىن بىلىكتى ماماندار دايارلاۋ مىندەتى جۇكتەلگەن قازاقستان ينستيتۋتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى-پرەزيدەنتى بولدى. وڭتۇستىك كورەيادا وتكىزگەن ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن د-ر بەنگ قازاقستانعا قايتا ورالىپ، 1997 جىلى قمەبي (قازاقستان مەنەدجمەنت، ەكونوميكا جانە بولجاۋ ينستيتۋتى ياعني كيمەپ) قامقورشىلار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى، ال 2000 جىلى قمەبي (كيمەپتىڭ) پرەزيدەنتى بولدى.
د-ر بەنگ قازاقستانعا قايتا كەلىسىمەن، قمەبي (كيمەپ) ءۇش ماگيسترلىك باعدارلاماسى بار مەملەكەتتىك جوعارى وقۋ ورنىنان تانىمال ينستيتۋتقا اينالىپ، ونىڭ بازاسىندا باكالاۆريات پەن ماگيستراتۋرانىڭ جەتى باعدارلاماسى جۇمىس ىستەي باستادى. 1998 جىلدان باستاپ ستۋدەنتتەردىڭ سانى ون ەسە ۇلعايدى، ينستيتۋت اۋماعى كورىكتەندىرىلىپ، كىتاپحانا مەن وقۋ كورپۋسىنىڭ جاڭا عيماراتتارى بوي كوتەردى جانە سپورت ورتالىعىنا كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى.
2004 جىلى د-ر بەنگتىڭ باسشىلىعىمەن قمەبي (كيمەپ) جەكە مەنشىك كوممەرتسيالىق ەمەس جوعارى وقۋ ورنىنا اينالدى. سوعان ساي ينستيتۋت اكتسيالارىنىڭ ۇلەسى كەلەسى تۇردە ءبولىندى: اكتسيانىڭ 40%-ى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە، ال 60%-ى د-ر بەنگكە تيەسىلى. قمەبي كيمەپ () تولىعىمەن تاۋەلسىز جوعارى وقۋ ورنى بولىپ تابىلادى، 1992 جىلعى جارعىعا سايكەس ونىڭ ماقساتى-قازاقستان ازاماتتارىنا زاماناۋي ۇلگىدەگى جاڭا ءبىلىم بەرۋ.
د-ر بەنگتىڭ قمەبي-گە (كيمەپكە) قاتىستى تۇجىرىمداماسى ورتالىق ازياداعى دامۋ ۇدەرىسىن باسقاراتىن كوشباسشىلار مەن عالىمداردى دايارلاۋمەن اينالىساتىن دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ وزىق جانە ەڭ جاڭا ۇلگىدەگى ۋنيۆەرسيتەتتى قۇرۋعا كەلىپ سايادى. قمەبي (كيمەپ) قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك جانە جەكە مەنشىك سەكتورلارىنىڭ سۋبەكتىلەرىمەن كەڭ اۋقىمدى بايلانىستاردى قولداپ، ونى بەلسەندى تۇردە دامىتىپ قانا قويماي، دۇنيە ءجۇزىنىڭ ەڭ تاڭداۋلى دەگەن 75 حالىقارالىق جوعارى وقۋ ورنىمەن دە بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋدى جۇزەگە اسىرىپ وتىر. بۇل تۇجىرىمداما «الەمدىك دەڭگەي» دەپ اتالاتىن قۇجاتتا بەرىلگەن. قۇجات مازمۇنى كوپشىلىك تانىسا الادى.
بوس ۋاقىتىندا د-ر بەنگ كىتاپ وقىعاندى، ۇستەل تەننيسىن ويناعاندى جانە ءوزىنىڭ وتباسىمەن بىرگە دەمالعاندى ۇناتادى.
كيمەپ پرەزيدەنتتىڭ جولداۋى
كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتى تمد ەلدەرىنىڭ جەتەكشى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىرى بولا وتىرىپ، ەڭ ۇزدىك اكادەميالىق ساپا مەن يننوۆاتسيالار ورتالىعىن كورسەتەدى. وسىدان جيىرما جىل بۇرىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن. ا. نازاربايەۆ باتىستىق ۇلگىدەگى ءبىلىم جۇيەسىن قۇرۋ قاجەتتىگىن پايىمداي كەلە، ءوزىنىڭ جارلىعىمەن ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك رەفورمالاردى ىنتالاندىرىپ، ونى قولداۋعا مۇمكىندىك جاسايتىن كيمەپ-ءتى قۇردى. وسى جىلدار ىشىندە كيمەپ شاعىن جوعارى وقۋ ورنىنان بۇكىل دۇنيە جۇزىنە تانىمال ۋنيۆەرسيتەتكە دەيىنگى بايىپتى جولدان ءوتتى.
كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ميسسياسى-ورتالىقازيالىق ايماقتا ءومىر ساپاسىن جاقسارتۋ ماقساتىمەن جوعارى ءبىلىمدى ازاماتتاردى تاربيلەۋ. اتالمىش ميسسياعا باكالاۆريات، ماگيستراتۋرا، دوكتورانتۋرا جانە بىلىكتىلىكتى جەتىلدىرۋ باعدارلامالارىنىڭ كومەگىمەن ىسكەر اكىمشىلدىك جانە الەۋمەتتىك عىلىمدار سالاسىندا ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋ جانە ونى بەرۋ ارقىلى، سونداي-اق قوعامدىق پايدالى ەڭبەك ارقىلى قول جەتكىزىلمەك.
كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتى اسا جوعارى دەڭگەيدەگى وقۋ باعدارلامالارىن جۇزەگە اسىرا وتىرىپ، ەڭ ۇزدىك اكادەميالىق ساپا ءداستۇرىن قالىپتاستىردى. 2012 جىلى جوعارى وقۋ ورنىنىڭ ۋنيۆەرسيتەت مارتەبەسىن الۋى كيمەپ-ءتىڭ جەتىستىكتەرىن ەرەكشە اتاپ كورسەتەدى، باتىستىق جوعارى وقۋ ورىندارىندا پايدالانىلاتىن كريتەرييلەرگە ونىڭ ستاندارتتارىنىڭ بالامالىلىعى راستالدى جانە ماگيستراتۋرا مەن دوكتورانتۋرا دەڭگەيىندەگى باعدارلامالار اۋقىمىن كەڭەيتۋگە مۇمكىندىك بەردى. ءبىزدىڭ باعدارلامالارىمىزدىڭ ەۋروپا مەن اقش باعدارلامالارىنا سايكەستىگى مىنادا: باعدارلامالارىمىزدىڭ كوپشىلىگىن ءبىلىم ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋ سالاسىنداعى حالىقارالىق اگەنتتىكتەر، سونىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك باسقارۋ سالاسىنداعى ەۋروپا اككرەديتاتسيا قاۋىمداستىعى جانە ازيالىق بيزنەس-ءبىلىم بەرۋ فورۋمى اككرەديتتەگەن.
بۇل رەتتە كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتى ءبىرىنشى دارەجەلى وقۋ باعدارلامالارىن جۇزەگە اسىرۋمەن قاتار ودان دا كوپ قىزمەت كورسەتۋلەردى ۇسىنا الاتىنىن ماقتان ەتەدى. كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتى ستۋدەنتتەردىڭ ءال-اۋقاتى مەن تۇلعالىق دامۋىن قامتاماسىز ەتۋ ىسىندە ەرەكشە ورىن الادى. تمد ەلدەرىنىڭ كوپتەگەن جوعارى وقۋ ورىندارىنان ايىرماشىلىعى-ۋنيۆەرسيتەت تاۋەلسىز ستۋدەنتتەر قاۋىمداستىعىنا جوعارى وقۋ ورنىن باسقارۋعا قاتىستى شەشىمدەر قابىلداۋ ۇدەرىسىنە قاتىسۋ مۇمكىندىگىن ۇسىنادى. بۇدان باسقا، ۋنيۆەرسيتەت اشىقتىق، ادىلەتتىلىك جانە ادالدىق، سونىمەن قاتار ستۋدەنتتەردە جاۋاپكەرشىلىك پەن ءوزارا سەنىمدىلىك سەزىمىن تاربيەلەۋ پرينتسيپتەرىن باسشىلىققا الادى.
ۋنيۆەرسيتەت تۇلەكتەرى تەك جوعارى كاسىبي بىلىكتىلىككە عانا ەمەس جوعارىدا كورسەتىلگەن قۇندىلىقتارعا شەكسىز ادالدىق سەزىمىنە دە يە بولادى، ياعني بۇل جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ كوز الدىندا ولاردىڭ باعاسىن ەرەكشە ارتتىرا تۇسپەك. جوعارى وقۋ ورنىنىڭ تۇلەكتەرى ەڭ بەدەلدى حالىقارالىق جانە وتاندىق كومپانيالار مەن ۇيىمداردا، سونىمەن قاتار بۇكىل دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ماڭىزدى كاسىپتىك پوزيتسيالاردا قىزمەت ىستەيدى.
كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق جاڭعىرۋى ىسىندە ومىرلىك ماڭىزدى ءرول اتقارادى. جوعارى وقۋ ورنى تۇلەكتەرى اراسىندا ەلىمىزدىڭ ىسكەرلىك جانە ساياسي ساحناسىنداعى كوپتەگەن كوشباسشىلاردى اتاپ وتۋگە بولادى. كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتى ەلىمىزدىڭ جانە ايماقتىڭ بولاشاق كوشباسشىلار بۋىنىن تۇراقتى تۇردە تاربيەلەپ كەلەدى. يننوۆاتسيا مەن وزىق دامۋدى باستى ماقساتى ەتىپ قويا وتىرىپ، كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتى ستۋدەنتتەردىڭ جانە جالپى قوعام مەن مەملەكەتتىڭ قاجەتتىكتەرىنە سايكەس ۇسىنىلاتىن قىزمەت تۇرلەرىن جەتىلدىرۋ ۇستىندە.
ىزگى نيەتپەن، چان يان بەنگ، PhD